De cacaoprijs stijgt - wat is er aan de hand?

De cacaoprijs is al een tijdje onderwerp van gesprek. Vanaf september 2023 is de cacaoprijs flink aan het stijgen. Onlangs werd 1 ton cacao voor USD 10.000,- op de beurs van New York en Londen verhandeld. In bijna 50 jaar was de cacaoprijs niet zo hoog. Een mix van klimaatverandering en jarenlange ondermijning van de cacaoplantages in West-Afrika zijn het probleem. Wat er precies aan de hand is, lees je in dit blog.  

Dé reden dat de cacaoprijs door het dak gaat, is schaarste. Driekwart van alle cacaobonen ter wereld is afkomstig uit West-Afrika (Ghana, Ivoorkust, Nigeria en Kameroen). Net in die landen zijn veel oogsten mislukt, waardoor er minder cacaobonen beschikbaar zijn. Dit drijft de prijs op. De onderliggende oorzaken zijn verschillend. 

Door klimaatverandering wisselen periodes van extreme regenval en droogte elkaar in West-Afrika af. Dat terwijl de cacaoboom het best gedijt in een constant klimaat met temperaturen van gemiddeld 25°C met regelmatige regenval. Klimaatverandering werkt plantenziektes in de hand. Naar schatting van de Ghanese toezichthouder Cocobod is ruim 40% van de cacaobomen in Ghana geïnfecteerd met het ‘swollen shoot virus’. Dit virus verlaagt de cacao opbrengst in het eerste jaar en binnen een paar jaar sterft de boom zelfs. Doordat de grote chocoladefabrikanten al jarenlang weigeren een eerlijke prijs te betalen voor de cacaobonen, hebben cacaoboeren geen geld om te investeren in plantages die weerbaar zijn tegen klimaatverandering. Bovendien duurt het 5 jaar voordat een nieuw geplante cacaoboom vruchten geeft. 

Naast klimaatverandering doen ook (illegale) goudzoekers een duit in het zakje. In Ghana bijvoorbeeld zit in de bodem onder de cacaoplantages vaak goud. Al dan niet onder dwang nemen goudzoekers cacaoplantages over. Ze kappen alle cacaobomen en met chemicaliën gaan ze op zoek naar goud. Als zij het edelmetaal uit de grond hebben gehaald, blijft er een ravage achter. Niet alleen is een stuk natuur vernietigd. Ook de grond is sterk vervuild, zodat natuurherstel jarenlang niet mogelijk is en de cacaoboer letterlijk met lege handen achterblijft. 

Naast klimaatverandering en het verdwijnen van cacaoplantages door goudwinning, speelt speculatie op de beurs ook een belangrijke rol in de prijs van cacao. Handelaren kopen de cacao bij boeren in en houden het vervolgens een tijdje vast. Hierdoor ontstaat er nog meer schaarste, wat een extra prijsstijging veroorzaakt. Vervolgens kunnen de handelaren nog meer winst maken bij de verkoop van cacao aan de chocoladefabrikanten. De cacaoboer merkt hier helaas niets van.